ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17: ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ (Part 2)
|
Μετάβαση και πολιτική: Αυτό συμβαίνει ήδη. Τα ποσοστά ανεργίας που επιμένουν σε υψηλά επίπεδα (κοντά στο 20 τοις εκατό, αν υπολογίσουμε και τους αποθαρρυμένους εργαζόμενους) στις εκβιομηχανισμένες χώρες, μαζί με την υπερβάλλουσα παραγωγική ικανότητα, υποδηλώνουν ότι απλώς δεν υπάρχει αρκετή αμειβόμενη εργασία για όλους ώστε να παράγουμε όλα αυτά που χρειαζόμαστε. Ασφαλώς, υπάρχει πολλή απαραίτητη και ωραία εργασία που πρέπει να γίνει – όμως μεγάλο μέρος της δεν αποδίδει χρηματικά κέρδη. Η ανεργία θεωρείται κάτι κακό σήμερα, όμως δεν θα ήταν έτσι αν υποστηριζόταν από κάποιο κοινωνικό μέρισμα και μοιραζόταν σε όλη την οικονομία. Πώς θα ήταν αν όλοι εργαζόμαστε 20 τοις εκατό λιγότερο αντί να έχουμε 20 τοις εκατό του πληθυσμού να μην εργάζεται καθόλου; Αυτή η οικονομική συγκυρία συμπίπτει με μία αλλαγή στη συνείδηση καθώς όλο και περισσότεροι από εμάς απορρίπτουμε τη συμβατική έννοια της εργασίας – την διαίρεση της ζωής σε δύο αλληλοαποκλειόμενες ζώνες, την εργασία και τον ελεύθερο χρόνο. Το φθειρόμενο νόμισμα, η οικονομία που διασφαλίζεται με τους παραγωγικούς πόρους (τα 2 και 3 παραπάνω) και το κοινωνικό μέρισμα υποστηρίζουν όλα μία οικονομία αποανάπτυξης. Πρέπει επίσης να εγκαταλείψουμε το μάντρα «η ανάπτυξη είναι καλή» το οποίο κατευθύνει τη δημόσια οικονομική πολιτική σήμερα. Στο πρόγραμμα οικονομικής τόνωσης του 2009, το σκεπτικό της δημιουργίας δρόμων, γεφυρών και άλλων έργων ήταν η τόνωση της ανάπτυξης – δεν ήταν μια συνειδητή απόφαση ότι πράγματι χρειαζόμαστε περισσότερους δρόμους και περισσότερες γέφυρες. Παρόμοια, η ανέγερση νέων οικοδομών ήταν ευπρόσδεκτη ως ένδειξη ανάπτυξης, και όχι ως έκφραση μιας πεποίθησης ότι χρειαζόμαστε περισσότερες οικιστικές μονάδες και μεγαλύτερη εξάπλωση των κατοικιών μας. Πολιτικές όπως η νομισματική και η κεϋνσιανή δημοσιονομική τόνωση, οι οποίες στην νέα τους μορφή θα είναι το χρήμα με αρνητικό επιτόκιο και το κοινωνικό μέρισμα, θα πρέπει να αναδιατυπωθούν: σκοπός τους δεν είναι να επιτύχουν την επανεκκίνηση της οικονομικής ανάπτυξης· σκοπός τους είναι να επιτύχουν την κυκλοφορία του χρήματος προς εκείνους που έχουν ανάγκη να το ξοδέψουν. Γενικά μιλώντας, αυτό δεν πρόκειται να ενεργοποιήσει την ανάπτυξη αν τα κοινά αγαθά προστατεύονται από τον εκχρηματισμό τους αλλά θα μεταβάλλει την κατανομή των πόρων και το επίκεντρο της οικονομικής δραστηριότητας. Οικονομική ζωή: Οι φτωχοί και η μεσαία τάξη θα βιώσουν μεγαλύτερη ευημερία, όπως αν υπήρχε ανάπτυξη της οικονομίας, επειδή τα οφέλη των μεγαλύτερων μισθών και των μεγαλύτερων ευκαιριών απασχόλησης, που κανονικά συμβαίνουν μόνο στο πλαίσιο επενδύσεων σε περιβάλλον ανάπτυξης, θα μπορούν να υπάρξουν σε μια οικονομία σταθερής κατάστασης ή μια οικονομία αποανάπτυξης. Οι άνθρωποι θα ξοδεύουν όλο και περισσότερο από τον χρόνο τους σε εξω-οικονομικές δραστηριότητες καθώς η επικράτεια του χρήματος συρρικνώνεται και η επικράτεια των δώρων, του εθελοντισμού, του ελεύθερου χρόνου και των ποσοτικά μη προσδιορίσιμων πραγμάτων μεγαλώνει. Το ψηφιακό περιεχόμενο – οι εικόνες, η μουσική, τα βίντεο, οι ειδήσεις, τα βιβλία κτλ – θα συνεχίσει προς την κατεύθυνση της διάθεσης με μηδενικό κόστος. Ενώ η παραγωγή που βασίζεται στους παραγωγικούς πόρους θα είναι πολύ πιο ακριβή, ο άνθρωπος θα συνεχίσει να επωφελείται από τη συνεχιζόμενη συσσώρευση της τεχνολογίας έτσι ώστε σε πολλούς τομείς υψηλής τεχνολογίας θα πετυχαίνουμε περισσότερα βάζοντας λιγότερα. Επίσης, οι άνθρωποι θα μοιράζονται περισσότερα πράγματα και θα καταναλώνουν λιγότερα, θα δανείζονται περισσότερα και θα νοικιάζουν λιγότερα, θα προσφέρουν περισσότερα και θα πουλάνε λιγότερα – κι όλα αυτά ανακλούν και προκαλούν την οικονομική αποανάπτυξη.
Κίνητρα: Η επέκταση της επικράτειας του χρήματος έγινε σε βάρος άλλων μορφών οικονομικής κυκλοφορίας, ιδιαίτερα των δώρων. Όταν κάθε οικονομική σχέση μετατρέπεται σε πληρωμένη υπηρεσία, μένουμε ανεξάρτητοι από οποιονδήποτε γνωρίζουμε και εξαρτημένοι, μέσω του χρήματος, από ανώνυμους, μακρινούς παρόχους υπηρεσιών. Αυτό είναι ένα βασικό αίτιο για την παρακμή της κοινότητας στις σύγχρονες κοινωνίες, με την συνακόλουθη αποξένωση, μοναξιά και ψυχολογική μιζέρια. Επιπλέον, το χρήμα είναι ακατάλληλο για την κυκλοφορία και την ανάπτυξη των ποσοτικά μη προσδιορίσιμων πραγμάτων που εμπλουτίζουν πραγματικά τη ζωή. Μετάβαση και πολιτική: Ευτυχώς, η επικράτεια του χρήματος έχει ήδη αρχίσει να συρρικνώνεται, και αυτή η αποανάπτυξη δημιουργεί καινούριο χώρο για τα οικονομικά του δώρου. Το διαδίκτυο έχει σημαντικά χαρακτηριστικά ενός δικτύου δώρων, και έχει κάνει εύκολη την κοινοποίηση πληροφοριών η οποία κάποτε κόστιζε πάρα πολύ. Το γεγονός αυτό, με διάφορους τρόπους, έσπρωξε υπηρεσίες όπως η διαφήμιση (σκεφτείτε το Craigslist), τα ταξιδιωτικά πρακτορεία, η δημοσιογραφία, οι εκδόσεις, η μουσική και πολλές άλλες προς την επικράτεια των δώρων. Αυτό που κάποτε χρειαζόταν μεσάζοντες επί πληρωμή και κεντρικοποιημένες διοικητικές δομές τώρα συμβαίνει απευθείας. Οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις δημιουργούν ακόμα και πίστωση, μέσω των συστημάτων αμοιβαίας πίστωσης, χωρίς τη διαμεσολάβηση των τραπεζών. Εντωμεταξύ, στο τοπικό επίπεδο τα ιδανικά του συνδεδεμένου εαυτού, η λαχτάρα για την κοινότητα και η αδήριτη οικονομική ανάγκη οδηγούν τους ανθρώπους στην αποκατάσταση των δομών της κοινότητας οι οποίες βασίζονται στα δώρα. Οι κυβερνήσεις μπορούν να χαλαρώσουν τις φορολογικές και τραπεζικές ρυθμίσεις για να δώσουν πλήρη ελευθερία στα νέα συστήματα οικονομικής κυκλοφορίας που αναδύονται σήμερα. Τα κοινά αγαθά στα οποία βασίζονται αυτά τα συστήματα, ιδιαίτερα το διαδίκτυο, πρέπει να κρατήσουν το δημόσιο χαρακτήρα τους. Οι κυβερνήσεις μπορούν επίσης να δημιουργήσουν και να προωθήσουν συστήματα αμοιβαίας πίστωσης για τις επιχειρήσεις και τη βιομηχανία θωρακίζοντας την εγχώρια ή την τοπική οικονομία από τις αρπακτικές τάσεις του διεθνούς κεφαλαίου. Οικονομική ζωή: Οι άνθρωποι θα εκπληρώνουν τις ανάγκες τους για αγαθά, υπηρεσίες ή για το ίδιο το χρήμα, με μια ποικιλία τρόπων. Οι προσωπικοί κύκλοι δώρων, και ο συντονισμός των δώρων και των αναγκών στο διαδίκτυο θα επιτρέπουν την ικανοποίηση πολλών αναγκών χωρίς χρήματα. Οι άνθρωποι θα έχουν πολύ περισσότερο την αίσθηση ότι είναι μέρος μιας κοινότητας την οποία εμπιστεύονται. Συμπληρωματικά συστήματα παροχής πιστώσεων που δημιουργούνται από τους χρήστες τους μαζί με ομότιμο (P2P) δανεισμό στο διαδίκτυο θα καταστήσουν περιττή την παραδοσιακή ανάγκη για τράπεζες. Σε τοπικό επίπεδο καθώς και με τη μεσολάβηση παγκόσμιων δικτύων, θα εμφανιστούν καινούρια ποσοτικά μη προσδιορίσιμα «νομίσματα» αναγνώρισης και ευγνωμοσύνης τα οποία συνδέουν και ανταμείβουν κάθε ποιοτική συνεισφορά στην κοινωνία και τον πλανήτη. **** Όπως βλέπετε, και τα επτά στοιχεία που περιέγραψα δρουν σε στενή συνέργεια. Πράγματι, κανένα δεν μπορεί να σταθεί μόνο του. Για παράδειγμα, το νόμισμα αρνητικού επιτοκίου δεν θα λειτουργήσει αν εξακολουθούν να είναι διαθέσιμες για επενδύσεις άλλες πηγές προσόδων. Η εντοπιοποίηση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την απομάκρυνση των κρυφών επιχορηγήσεων που καθιστούν συμφέρον το παγκόσμιο εμπόριο. Οι οικονομίες του δώρου επιτρέπουν τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής ακόμα και καθώς η οικονομία συρρικνώνεται. Όλα μαζί τα νήματα της ιερής οικονομίας τα οποία περιέγραψα στο Μέρος ΙΙ αυτού του βιβλίου δημιουργούν ένα υφαντό, ένα οργανικό σχήμα που αναδύεται μπροστά στα μάτια μας σήμερα. Η νέα οικονομία δεν πρόκειται να προέλθει από ένα νέο ξεκίνημα, μία εκκαθάριση του παλιού και ένα ξεκίνημα από το μηδέν· αποτελεί περισσότερο μια μεταβατική φάση, μία μεταμόρφωση. Όπως ακριβώς κανένα κομμάτι της ιερής οικονομίας δεν μπορεί να σταθεί μόνο του, με τον ίδιο τρόπο κάθε κομμάτι της συμπαρασύρει φυσιολογικά και τα υπόλοιπα. Όμως αν υπάρχει μια κεντρική ιδέα, αυτή είναι το τέλος της ανάπτυξης, η μετάβαση σε μια νέα σχέση του ανθρώπου με τη Γη, μία νέα Ιστορία των Ανθρώπων. Τελικά, η αναδυόμενη επιθυμία μας να γίνουμε σύντροφοι της Γης και η νέα συνειδητοποίηση της μοναδικότητας και της αλληλοσύνδεσης όλων των έμβιων όντων είναι αυτές που στηρίζουν αυτό που έχω ονομάσει ιερά οικονομικά. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17 Σημειώσεις
|