ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20: Ο ΣΩΣΤΟΣ ΒΙΟΠΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΙΕΡΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ (Part 2)
|
ΠΑΛΑΙΟΣ ΣΥΣΣΩΡΕΥΜΕΝΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΓΙΑ ΝΕΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ Το ερώτημα «Τι θα πρέπει να κάνουν οι πλούσιοι άνθρωποι με τα συσσωρευμένα χρήματά τους;» προκαλεί ένα ευρύτερο ερώτημα: τι πρέπει να κάνουμε εμείς ως κοινωνία με τον συσσωρευμένο πλούτο χιλιάδων ετών; Τι είναι αυτός ο πλούτος αν όχι ή αν όχι πια μία «ετεροχρονισμένη κατανάλωση»; Ας ξαναδούμε την ουσία του χρήματος. Τι είναι αυτό που συσσωρεύεται σε αυτά τα τεράστια αποθέματα χρήματος; Το χρήμα αποτελείται από τελετουργικά ταλισμάν με τα οποία συντονίζουμε τις ανθρώπινες προθέσεις και δραστηριότητες. Αυτοί που κατέχουν ένα απόθεμα χρημάτων έχουν στη διάθεσή τους, το μέσο για να εστιάσουν και να οργανώσουν το εργατικό δυναμικό της κοινωνίας. Η αύξηση του χρήματος μπορεί να συμβεί μόνον με αντίτιμο τον τομέα των μη εκχρηματισμένων αγαθών, όμως η δαπάνη χρημάτων μπορεί να αποκαταστήσει αυτόν τον τομέα αρκεί αυτή η δαπάνη να μην είναι μια επένδυση που επιδιώκει την περαιτέρω εμπορευματοποίηση των κοινωνικών ή φυσικών κοινών αγαθών. Το χρήμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αγοραστεί εξοπλισμός υλοτομίας για την αποψίλωση ενός δάσους· μπορεί εξίσου να χρησιμοποιηθεί για τη διατήρηση και τη φύλαξη του δάσους. Η πρώτη χρήση είναι δημιουργία χρήματος· η δεύτερη είναι καταστροφή χρήματος (επειδή δεν παράγει περαιτέρω αγαθά και υπηρεσίες). Και στις δύο περιπτώσεις, το συσσωρευμένο χρήμα δίνει τη δυνατότητα να συντονίσουμε την ανθρώπινη δραστηριότητα σε μεγάλη κλίμακα. Η εικόνα ενός ανθρώπου που κάθεται στην κορυφή ενός σωρού χρημάτων που συγκεντρώθηκαν από αιώνες εκμετάλλευσης σχετίζεται άμεσα με τη γενιά των baby boomer, την τελευταία γενιά που ενηλικιώθηκε στο ζενίθ του πολιτισμού μας. Πατούν και στους δύο κόσμους, με το ένα πόδι σε κάθε κόσμο, με το ένα πόδι στον παλιό κόσμο και με το άλλο πόδι στον καινούριο. Έχουν πρόσβαση (πολλοί από αυτούς) στον συσσωρευμένο πλούτο του παλιού κόσμου, όμως είναι αρκετά νέοι για να ευθυγραμμίσουν τη συνείδησή τους με τον καινούριο κόσμο. Η γενιά μου, που κάποτε την ονόμασαν Γενιά Χ, είναι διαφορετική. Πολλοί από εμάς, ακόμα και οι πιο μορφωμένοι, δεν είχαν ποτέ πρόσβαση στον παλιό κόσμο. Τη στιγμή που ενηλικιωνόμασταν, ο παλιός κόσμος ήταν τόσο φανερά χρεωκοπημένος που δεν μπορούσαμε να κάνουμε περιουσίες εκεί πέρα. Για κάποιον που έμπαινε στην ενήλικη ζωή στις δεκαετίες του 1960 και 1970, ήταν ακόμα δυνατό να πιστέψει στο σχέδιο της ανόδου· ήταν ακόμα δυνατό να έχει πλήρη συμμετοχή στην Ιστορία των Ανθρώπων: στην κατάκτηση του διαστήματος, στη κατάκτηση του ατόμου, στην κυριαρχία του σύμπαντος, σε όλο και μεγαλύτερες επιτυχίες. Φαντάζομαι ότι αν είχα γεννηθεί το 1957 αντί για το 1967 (ή αν ο πατέρας μου δεν μου είχε δώσει να διαβάσω ως έφηβος το Silent Spring, 1984, και το A people’s History of the United States) θα είχα ακολουθήσει το Πρόγραμμα και θα είχα γίνει καθηγητής Μαθηματικών σε κάποιο πανεπιστήμιο σήμερα. Όμως δεν ήταν γραφτό να γίνει έτσι. Την εποχή που ενηλικιωνόμουν στη δεκαετία του 1980, η ιστορία των ανθρώπων δεν ήταν πια συναρπαστική. Εγώ, και εκατομμύρια άλλοι σαν εμένα, βασικώς αποχωρήσαμε. Φυσικά, γενικεύω σε μεγάλο βαθμό, ωστόσο πιστεύω ότι υπάρχει αλήθεια σε αυτό που λέμε ότι ενώ τα παιδιά του ’50 και του ’60 έγιναν εκατομμυριούχοι προγραμματιστές για τη Microsoft, τα παιδιά του ’70 και του ’80 παίζουν με το Linux. Δε το λέμε για να ρίξουμε ηθικό φταίξιμο στους εκατομμυριούχους της Microsoft! Στις μέρες τους, ήταν ακόμα δυνατό για έναν δυναμικό, οραματιστή εικοσάρη να ενθουσιάζεται με όσα συνέβαιναν στη βιομηχανία του εμπορικού λογισμικού. Το ίδιο ισχύει και για τους σημαντικούς θεσμούς της πολιτικής, του πανεπιστημίου, της τέχνης, της επιστήμης, της ιατρικής και ούτω καθεξής. Βέβαια, ακόμα και η αναπόφευκτη έκβαση της ιστορίας της Ανόδου ήταν φανερή για όσους είχαν μάτια για να δουν, όπως ήταν φανερό και για τους μύστες για χιλιάδες χρόνια. Ωστόσο, για τους περισσότερους η κρίση βρισκόταν πολύ μακριά στο μέλλον, και η ιδεολογία της ανθρώπινης κυριαρχίας είχε ριζώσει πολύ βαθιά μέσα τους, για να αποτραπούν από την πλήρη συμμετοχή τους στο έργο της ανόδου. Η κοινωνική δυναμική για την οποία μιλάω είναι εν μέρει αμερικανικό φαινόμενο όμως νομίζω ότι είναι γενικευμένη σε έναν κόσμο που βρίσκεται στο μεταίχμιο μιας νέας εποχής. Όπως οι αμερικανοί baby boomer, έτσι κι ο κόσμος μας κάθεται στην κορυφή ενός σωρού από χρήματα, του προϊόντος δεκάδων χιλιάδων χρόνων πολιτισμού και τεχνολογίας. Έχουμε μία ισχυρή βιομηχανική υποδομή· έχουμε δρόμους και αεροπλάνα· έχουμε έναν τεράστιο μηχανισμό που λειτουργεί ήδη και, για αιώνες, χρησιμοποιείται για την επέκταση της ανθρώπινης επικράτειας και την κατάκτηση της επικράτειας της φύσης. Ήρθε η ώρα να στρέψουμε τα εργαλεία της διάστασης, της κυριαρχίας και του ελέγχου προς τον στόχο της επανασύνδεσης, της θεραπείας του κόσμου μας. Όπως ακριβώς οι πλούσιοι baby boomer ή οι κληρονόμοι περιουσιών μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον πλούτο τους για κάποιον όμορφο σκοπό, και να μην ανησυχούν ότι ο πλούτος τους έχει στιγματιστεί από την καταγωγή του, έτσι κι εμείς έχουμε την ευκαιρία και την ευθύνη να χρησιμοποιήσουμε τους συσσωρευμένους καρπούς της κυριαρχίας μας πάνω στη γη με έναν όμορφο τρόπο. Αυτό ισχύει και για τις πιο ειδεχθείς, τις πιο εκμεταλλευτικές τεχνολογίες – όπως η γενετική μηχανική και η πυρηνική σχάση – που έφεραν το πρόγραμμα ελέγχου στο αποκορύφωμα της ύβρεως. Στην εποχή ενδιαφέροντος που ήταν η εποχή της ανάπτυξης, η πρωτεύουσα κινητήρια δύναμη πίσω από κάθε νέα τεχνολογία ήταν να ανοιχτούν νέα πεδία για την μετατροπή του φυσικού ή του κοινωνικού πλούτου σε χρήμα. Η γενετική μηχανική επέτρεψε στο γονιδίωμα να γίνει ένας φυσικός πόρος προς εκμετάλλευση, όπως ακριβώς η ατμομηχανή έκανε εφικτή την εξόρυξη βαθιών φλεβών λιθάνθρακα και το σιδερένιο άροτρο έκανε εφικτό το σπάσιμο του σκληρού εδάφους. Με τι θα μοιάζει η τεχνολογία όταν αφιερωθεί σον αντίθετο σκοπό –την αποκατάσταση της υγείας του πλανήτη; Όταν το σύνολο της ανθρωπότητας προβεί στην ίδια αλλαγή συνείδησης που προέβησαν τόσα άτομα μέσα στις τελευταίες δεκαετίες και που τους απομάκρυνε από το Σύστημα, ποιος ξέρει για ποιους σκοπούς θα χρησιμοποιήσουμε τις τεχνολογίες του κέρδους; Όταν η ανθρωπότητα δεν υφίσταται πια τον καταναγκασμό να επεκτείνει την επικράτειά της, θα στρέψουμε τη συλλογική επινοητικότητα και τη σωρευμένη γνώση, πληροφορία και τεχνολογία χρόνων προς στόχους που είναι ευθυγραμμισμένοι με τη συνείδηση της οικολογίας, της σύνδεσης και της θεραπείας. Αυτό δεν σημαίνει ότι η τεχνολογία δεν θα αλλάξει. Τεχνολογίες που σήμερα είναι κυρίαρχες θα περιοριστούν σε επουσιώδεις εφαρμογές, ενώ περιθωριακές τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένων κάποιων που έχουν ξεφύγει της προσοχή μας ή που χλευάζονται σήμερα, θα έρθουν στο προσκήνιο. Είτε πρόκειται για την εφαρμογή της συσσωρευμένης τεχνολογίας είτε πρόκειται για τη χρήση των συσσωρευμένων χρημάτων, θέλουμε να είμαστε σίγουροι ότι δεν τα χρησιμοποιούμε με τον παλιό τρόπο: δηλαδή σαν ένα εργαλείο για να πετύχουμε περισσότερη διάσταση με τη φύση ή περισσότερο χρηματικό πλούτο. Γι’ αυτό προτείνω να χρησιμοποιήσουμε το χρήμα για να καταστρέψουμε το χρήμα. Με αυτό εννοώ να χρησιμοποιήσουμε το χρήμα για να αποκαταστήσουμε και να προστατέψουμε τα φυσικά, τα κοινωνικά, τα πολιτιστικά και τα πνευματικά κοινά αγαθά από τα οποία δημιουργήθηκε. Αυτό θα επισπεύσει και συγχρόνως θα απαλύνει την κατάρρευση του χρήματος. Το τοκογλυφικό χρήμα υπόκειται στην επιταγή ή αναπτύσσεσαι ή πεθαίνεις. Κάθε κομμάτι κοινωνικού ή φυσικού κεφαλαίου που δημιουργούμε έξω από τα πλαίσια της εμπορευματοποίησης επισπεύδει τον θάνατο του τοκογλυφικού χρήματος· καταδικάζει το «τέρας» σε «ασιτία». Η επικράτεια μέσα στην οποία τα (εκχρηματισμένα) αγαθά και οι υπηρεσίες μπορούν να αυξηθούν, συρρικνώνεται. Κάθε δάσος που αποτρέπουμε από το να γίνει ξυλεία, κάθε κομμάτι γης που αποσύρουμε από την οικιστική ανάπτυξη, κάθε άνθρωπος που του διδάσκουμε πώς να θεραπεύει τον εαυτό του και τους άλλους, κάθε αυτόχθονος πολιτισμός που προστατεύουμε από τον πολιτισμικό ιμπεριαλισμό σημαίνει ένα μέρος λιγότερο για να αποικίσει το χρήμα. Οι προσπάθειες των φιλελευθέρων και των μεταρρυθμιστών, αν και δεν μπόρεσαν να αναχαιτίσουν τη σταθερή πρόοδο της Μηχανής, τουλάχιστον δεν υπήρξαν μάταιες. Για παράδειγμα, τα όρια επιτρεπτής ρύπανσης διέσωσαν τουλάχιστον ένα τμήμα του ουρανού από την μετατροπή του σε χρήμα. Τα εργασιακά στάνταρ απέτρεψαν τουλάχιστον ένα τμήμα της ευημερίας των εργαζομένων από το να μετατραπεί σε χρήμα. Το αντιπολεμικό κίνημα κάνει την πολεμική βιομηχανία λιγότερο επικερδή. Η κριτική που εξαπολύει η δεξιά εναντίον κάθε πολιτικής που είναι υπέρ του περιβάλλοντος, υπέρ των εργασιακών δικαιωμάτων, υπέρ του αντιπολεμικού κινήματος είναι σωστή – όλες αυτές οι πολιτικές πράγματι βλάπτουν την οικονομική ανάπτυξη. Αν επισκεφτώ έναν αυτόχθονο πολιτισμό, πείσω τους ανθρώπους του ότι η γεωργία συντήρησης είναι υποτιμητική και πρωτόγονη, και τους παρασύρω να εργαστούν σε ένα εργοστάσιο και να συμμετέχουν στην οικονομία της αγοράς, τότε αυξάνεται το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (και έχω δημιουργήσει μία «ευκαιρία επένδυσης»). Αν, από την άλλη πλευρά, εμπνεύσω τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν υψηλά αμειβόμενες θέσεις για να «επιστρέψουν στη φύση», τότε το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν μειώνεται. Αν δημιουργήσω μία κοινότητα όπου δεν θα πληρώνουμε πια για τη φύλαξη των παιδιών αλλά θα συνεργαζόμαστε για να προσέχουμε ο ένας τα παιδιά του άλλου, τότε το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν μειώνεται. Και αν πετύχουμε να προστατέψουμε το Καταφύγιο Άγριας Ζωής της Αλάσκας από την εξόρυξη πετρελαίου, τότε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια δεν θα γίνουν ποτέ απτή πραγματικότητα. Γι’ αυτό λέω ότι χρησιμοποιούμε το χρήμα για να καταστρέψουμε το χρήμα. Μερικές φορές, τα εργαλεία του αφεντικού μπορούν να κατεδαφίσουν το ίδιο το σπίτι του αφεντικού. Ένα άλλος τρόπος να το δούμε αυτό είναι ότι οι προσπάθειες για να προστατέψουμε ένα τμήμα του κόσμου μας ανυψώνουν τον «πάτο» τον οποίο πρέπει να αγγίξουμε πριν γίνει πραγματικότητα η μετάβαση προς τον καινούριο κόσμο. Μεταχειρίζομαι ηθελημένα λεξιλόγιο που χρησιμοποιείται στην απεξάρτηση από εθισμούς. Η δυναμική του τοκογλυφικού χρήματος είναι η δυναμική του εθισμού, που απαιτεί μία ολοένα και μεγαλύτερη «δόση» (κοινών αγαθών) για να διατηρηθεί η ομαλότητα, μετατρέποντας σε χρήματα όλο και περισσότερα τμήματα της βάσης της ευημερίας μας για μια «δόση». Αν έχετε έναν φίλο με κάποιον εθισμό, δεν θα του κάνετε καλό δίνοντάς του τα συνηθισμένα είδη «βοήθειας» όπως χρήματα, ένα αυτοκίνητο σε αντικατάσταση αυτού που τρακάρισε ή μια δουλειά στη θέση αυτής που έχασε. Όλα αυτά τα μέσα απλώς θα χαθούν μέσα στη μαύρη τρύπα του εθισμού. Το ίδιο γίνεται και με τις προσπάθειες των πολιτικών μας να επιμηκύνουν την εποχή της ανάπτυξης. Χάρη στις προσπάθειες γενεών που «έκαναν το καλό», διατηρούμε ακόμα ένα τμήμα της θεϊκής μας κληρονομιάς. Υπάρχει ακόμα εύφορο χώμα· υπάρχουν ακόμα υγιή δάση εδώ κι εκεί· υπάρχουν ακόμα ψάρια σε κάποια τμήματα των ωκεανών· υπάρχουν ακόμα άνθρωποι και πολιτισμοί που δεν έχουν τελείως ξεπουλήσει την υγεία και την δημιουργικότητά τους. Αυτό το εναπομένον φυσικό, κοινωνικό, και πνευματικό κεφάλαιο είναι αυτό που θα μας βοηθήσει να διαβούμε με επιτυχία τη μεταβατική εποχή και που θα αποτελέσει τη βάση για τη θεραπεία του κόσμου. Αν είστε επενδυτές, είναι ο καιρός να εστιάσετε το ενδιαφέρον σας αποκλειστικά στη δημιουργία συνδέσεων, την παραγωγή ευγνωμοσύνης, την ανάνηψη και την προστασία του κόσμου μας. Ο καιρός της νοοτροπίας διατήρησης του πλούτου τελείωσε. Η διατήρηση του πλούτου φέρνει στο μυαλό μας ένα πλήθος αρουραίων που σκαρφαλώνουν ο ένας πάνω στον άλλον για να φτάσουν στο ψηλότερο κατάρτι ενός πλοίου που βυθίζεται. Αντί γι’ αυτό θα μπορούσαν να συνεργαστούν για να συγκεντρώσουν τα κομμάτια που χρειάζονται για την κατασκευή μιας σχεδίας που είναι ικανή για πλεύση. Έχουμε ένα μακρύ ταξίδι μπροστά μας.
Ο ΣΩΣΤΟΣ ΒΙΟΠΟΡΙΣΜΟΣ Οι ίδιες αρχές που ισχύουν για τις σωστές επενδύσεις ισχύουν και για τον σωστό βιοπορισμό· μάλιστα, ο σωστός βιοπορισμός και οι σωστές επενδύσεις είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Αν η σωστή επένδυση χρησιμοποιεί το χρήμα ως δώρο για να ενισχύσει τη δημιουργία ενός πιο όμορφου κόσμου, τότε ο σωστός βιοπορισμός αποδέχεται αυτό το δώρο καθώς κάνει αυτή τη δουλειά. Η παραδοσιακές μορφές εργασίας λαμβάνουν χρήματα για την βοήθειά που προσφέρουν στην επέκταση του εκχρηματισμένης επικράτειας. Διαπιστώνουμε ότι για να κερδίσουμε χρήματα, πρέπει να συμμετέχουμε στη μετατροπή του καλού, του αληθινού, και του ωραίου σε χρήμα. Αυτό συμβαίνει λόγω του χρηματοοικονομικού συστήματος – η πίστωση τελικά πηγαίνει σε εκείνους που καταφέρνουν πιο αποτελεσματικά να δημιουργήσουν νέα αγαθά και νέες υπηρεσίες (ή να τα πάρουν από αυτούς που τα δημιουργούν). Ένα χρηματοοικονομικό σύστημα που βασίζεται στον τόκο ασκεί μία συστημική πίεση για τη μετατροπή του κόσμου σε χρήματα, και η υψηλότερη ανταμοιβή πηγαίνει σε εκείνους που κάνουν αυτή τη μετατροπή πιο αποτελεσματικά. Θέλετε να γίνετε πλούσιοι; Βρείτε έναν πιο αποτελεσματικό τρόπο να κόβετε δέντρα. Δημιουργείστε μια διαφημιστική καμπάνια που πείθει άλλους λαούς να πίνουν κόκα-κόλα αντί για τα εθνικά τους ποτά. Βλέποντας τις μεθοδεύσεις της παγκόσμιας οικονομίας, πολλοί ιδεαλιστές νέοι άνθρωποι αποφασίζουν ότι δεν θέλουν να συμμετέχουν σε αυτό. Δέχομαι συνέχεια γράμματα. «Δεν θέλω να συμμετέχω σ’ αυτό. Θέλω να κάνω αυτό που αγαπάω με έναν τρόπο που να μη βλάπτει κανέναν. Όμως δεν υπάρχουν χρήματα σε αυτό. Πώς θα επιβιώσω;» Πώς επιβιώνεις, για να μην αναφερθούμε στο πώς αποκτάς πρόσβαση σε μεγάλα ποσά χρημάτων για να κάνεις σπουδαία πράγματα, σε έναν κόσμο που ανταμείβει την καταστροφή των ίδιων των πραγμάτων που θέλεις να δημιουργήσεις; Ευτυχώς, υπάρχουν άνθρωποι σήμερα που θα σου δώσουν χρήματα για να κάνεις πράγματα που δεν θα δημιουργήσουν περισσότερα από τα ίδια. Αυτοί είναι ακριβώς οι άνθρωποι (ή οργανισμοί ή κυβερνήσεις) που ακολουθούν το πνεύμα των «σωστών επενδύσεων» που περιγράφθηκε παραπάνω. Βέβαια, το να ζει κανείς από τη φιλανθρωπία των άλλων δεν είναι λύση αν εκείνοι πρέπει να εργάζονται σκληρότερα (στην εργασία της καταστροφής) ώστε να κερδίσουν τα χρήματα που σου δίνουν. Παρόλα αυτά, όπως έχω παρατηρήσει, η ανθρωπότητα έχει στην κατοχή της τεράστια αποθέματα πλούτου σε πολλές μορφές, συσσώρευση αιώνων εκμετάλλευσης, που τώρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για άλλους σκοπούς, όπως για παράδειγμα τη διατήρηση και την αποκατάσταση του φυσικού, κοινωνικού, πολιτισμικού και πνευματικού κεφαλαίου. Αυτό δεν θα παράγει περισσότερα χρήματα· οπότε όποιος και αν πληρώνει γι’ αυτό, εντέλει προσφέρει ένα δώρο. Με άλλα λόγια, το κλειδί για τον «σωστό βιοπορισμό» είναι να ζούμε από τα δώρα. Αυτά τα δώρα μπορεί να προσφέρονται σε δυσδιάκριτες μορφές. Για παράδειγμα, ας πούμε ότι πουλάτε προϊόντα δίκαιου εμπορίου. Όταν κάποιος αγοράζει ένα τέτοιο προϊόν, σε τιμή αρκετές φορές μεγαλύτερη από αυτήν ενός λειτουργικά αντίστοιχου προϊόντος παραγωγής, η διαφορά κόστους είναι ουσιαστικά ένα δώρο.(3) Δεν ήταν υποχρεωμένοι να πληρώσουν τόσο πολλά. Το ίδιο ισχύει αν η δουλειά σας είναι η εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων ή το χτίσιμο κέντρων υποδοχής αστέγων. Πολλές δουλειές που ανήκουν παραδοσιακά στο χώρο της κοινωφελούς εργασίας, όπως η κοινωνική εργασία, η διδασκαλία, και ούτω καθεξής, μοιράζονται την ενέργεια του δώρου από τη στιγμή που δεν συνεισφέρουν στην πιο αποτελεσματική λειτουργία της μηχανής αφανισμού της φύσης, εκπαιδεύοντας για παράδειγμα τα παιδιά να είναι αποδοτικοί παραγωγοί και ασύδοτοι καταναλωτές. Η πηγή του χρήματος μπορεί να είναι ένας αγοραστής, ένα ίδρυμα, η ακόμα και η κυβέρνηση. Αυτό που μετατρέπει το χρήμα σε δώρο είναι το κίνητρο – ότι δεν στοχεύει στο να πετύχει τη φθηνότερη τιμή ή να παράγει ακόμα περισσότερα χρήματα σε αντάλλαγμα. Η παραδοσιακή απασχόληση είναι το αντίθετο: σου πληρώνω έναν μισθό και επωφελούμαι από την παραγωγικότητά σου (μέσω των πωλούμενων αγαθών και υπηρεσιών), η οποία ξεπερνάει τον μισθό σου. Η παραδοσιακή απασχόληση βοηθάει στην μετατροπή του κόσμου σε χρήμα. Με έναν έμμεσο τρόπο, κάθε προσπάθεια που συρρικνώνει την επικράτεια του χρήματος χρησιμοποιεί τα δώρα. Αν προσφέρετε μαθήματα επαγγελματικής επανεκπαίδευσης (reskilling), εκπαιδεύετε ολιστικούς θεραπευτές ή διδάσκετε αεικαλλιέργεια, εντέλει συρρικνώνετε την επικράτεια των αγαθών και υπηρεσιών. Ακολουθώντας πίσω στον χρόνο τα ίχνη του χρήματος που λαμβάνετε από τέτοιες προσπάθειες, κάπου στο παρελθόν κάποιος έκανε μία «κακή επένδυση», παραβιάζοντας την αρχή που διέπει τη δημιουργία του χρήματος σήμερα: «Το χρήμα πηγαίνει σε εκείνους που θα βγάλουν περισσότερο χρήμα». Δεν είναι τυχαίο που συνήθως βγαίνουν λίγα χρήματα από την αναστροφή της μετατροπής της ζωής και του κόσμου σε χρήμα. Αν έχετε αδυναμία στους κανόνες, μπορείτε να πείτε ότι ο σωστός βιοπορισμός διέπεται από δύο αρχές. Χρησιμοποιεί τον χρόνο, την ενέργειά σας και άλλα δώρα που έχετε για να επιτύχει κάτι που βελτιώνει, διατηρεί ή αποκαθιστά κάποια πλευρά του κόσμου μας, και το χρήμα (ή κάποιο άλλο δώρο ανταπόδοσης) που παίρνετε σε ανταπόδοση δεν απαιτεί για ό,τι προσφέρει να βλάψει τη φύση ή τους ανθρώπους. Ή για να το θέσουμε πιο απλά, ωφελεί άλλα όντα και δεν βλάπτει άλλα όντα. Ωστόσο, εγώ δεν ζω βάσει αρχών, ούτε και το συνιστώ σε άλλους. Να προσπαθήσω να υπολογίσω το σχετικό κόστος και το σχετικό όφελος από την εκτύπωση αυτού του βιβλίου; Από τη μία πλευρά, χρησιμοποιεί ξυλοπολτό από τα δέντρα· από την άλλη ίσως εμπνεύσει τους ανθρώπους να δημιουργήσουν συστήματα αειφόρου ανάπτυξης του πλανήτη. Οι άνθρωποι είναι ειδήμονες στο να ερμηνεύουν τις επιλογές τους με τρόπο που να ευθυγραμμίζεται με τις αρχές τους· αν η απόκλιση είναι πολύ μεγάλη, αλλάζουν τις αρχές και προσποιούνται ότι τις ασπάζονταν ανέκαθεν. Έτσι λοιπόν, όταν πρόκειται για τον σωστό βιοπορισμό, εμπιστεύομαι ό,τι αισθάνομαι πως είναι καλό και σωστό. Τότε, μπορεί να ρωτήσετε, τι γίνεται αν αισθάνεσαι ότι είναι καλό και σωστό να προωθείς την πώληση οδοντόκρεμας ή να διαχειρίζεσαι ένα κερδοσκοπικό αμοιβαίο κεφάλαιο ή να σχεδιάζεις πυρηνικά όπλα; Η απάντησή μου είναι, τότε κάντο. Πρώτον, επειδή όσο θα αυξάνεται η επίγνωση που έχετε για τον κόσμο, αυτού του είδους οι δουλειές δεν θα σας φαίνονται πλέον καλές και σωστές. Δεύτερον, επειδή θα συνηθίσετε τον εαυτό σας να εμπιστεύεται αυτό το συναίσθημα, και αυτό θα συνεχίσει να σας καθοδηγεί όταν έρθει η ώρα να εγκαταλείψετε αυτήν τη δουλειά και να κάνετε κάτι θαρραλέο. Τρίτον, επειδή το να αρνούμαστε τις βαθύτερες επιθυμίες μας για χάρη της τήρησης μιας αρχής είναι μέρος της ιστορίας της Ανόδου, της νίκης επί της φύσης. Η ιδέα ότι οι επιθυμίες μας είναι κακές, ότι πρέπει να τις υπερνικήσουμε για χάρη κάποιου υψηλότερου ιδανικού, είναι η εσωτερική της αντανάκλαση. Είναι η ίδια νοοτροπία που αποφεύγει τη γενναιοδωρία, γιατί τι θα γίνει αν δεν έχω τη δυνατότητα να την προσφέρω; Η εμπιστοσύνη στον εαυτό που υποστηρίζω δεν μπορεί να διαχωριστεί από τη βασική συλλογιστική αυτού του βιβλίου, που παρατίθεται στο Κεφάλαιο 1: γεννιόμαστε μέσα στην ευγνωμοσύνη, με την ανάγκη και την επιθυμία να προσφέρουμε. Με άλλα λόγια, εμπιστευθείτε ότι δεν είναι η δική σας αληθινή επιθυμία να συμμορφωθείτε με την μετατροπή του κόσμου σε χρήμα. Εμπιστευθείτε ότι θέλετε να κάνετε όμορφα πράγματα με τη ζωή σας. Στον σωστό βιοπορισμό, προτείνω λοιπόν να προσανατολιστούμε στην ανάγκη κα την επιθυμία μας να προσφέρουμε. Προτείνω να κοιτάζουμε τον κόσμο με ματιά που λέει «Τι ευκαιρίες υπάρχουν για να προσφέρω;» και «Ποιος είναι καλύτερος τρόπος να προσφέρω τα δώρα μου;» Κρατήστε αυτή την πρόθεση στο μυαλό σας, και αναπάντεχες ευκαιρίες εμφανίζονται. Σύντομα, οποιαδήποτε κατάσταση στην οποία δεν προσφέρετε τα δώρα της ζωής σας για κάτι που είναι καλό για σας γίνεται αφόρητη. Είναι μια χαρά αν «αυτό που αισθάνεστε καλό και σωστό» απλώς συντηρεί την οικογένειά σας. Το κλειδί είναι η διάθεση προσφοράς. Αν προσπαθήσετε να υιοθετήσετε τον σωστό βιοπορισμό λόγω ενοχών, πιθανότατα θα καταλήξετε με κάτι κίβδηλο. Έχουμε παραδείγματα ολόκληρων μη κυβερνητικών οργανισμών (ΜΚΟ) που δεν είναι παρά τεράστιες ασκήσεις ματαιοδοξίας, περίτεχνοι τρόποι που δίνουν την ευκαιρία στους ανθρώπους να επιδοκιμάζουν τους εαυτούς τους. Αυτό είναι μόνο εγωισμός. Ο στόχος του σωστού βιοπορισμού δεν είναι να αποκτήσετε θετική εικόνα για τον εαυτό σας. Οι άνθρωποι που τον επιλέγουν για αυτόν τον λόγο διακρίνονται για την αμυντική τους στάση, την υποκρισία και τον φαρισαϊσμό τους. Ο στόχος του σωστού βιοπορισμού είναι να σπρώξει την ενέργειά σας προς κάτι που αγαπάτε. Η αίσθηση θα πρέπει να είναι απελευθερωτική, όχι σαν ένα ηθικό φορτίο , όχι άλλο ένα πράγμα που πρέπει να κάνετε σωστά για να είστε καλοί. Για να μπείτε πιο βαθιά στην πραγματικότητα του σωστού βιοπορισμού, ασκηθείτε στην προσφορά κάθε μέρα. Εμπιστευθείτε την επιθυμία σας να προσφέρετε, θυμηθείτε πόσο καλά σας κάνει να αισθάνεστε, και κρατήστε την καρδιά σας ανοιχτή σε ευκαιρίες να προσφέρετε, ιδιαίτερα όταν αυτές είναι ακριβώς στα όρια του θάρρους σας. Και αν είναι πέρα από τα όρια του θάρρους σας, μην βασανίζεστε. Οι φόβοι που εμποδίζουν τη διάθεση προσφοράς σας δεν είναι εχθροί. Σχηματίζουν ένα προστατευτικό περίβλημα ασφάλειας γύρω σας. Όταν μεγαλώνουμε, οι φόβοι που κάποτε ήταν ασπίδα προστασίας γίνονται περιοριστικοί· εμείς δεν μπορούμε να τους ανεχτούμε πια και επιδιώκουμε να απελευθερωθούμε από αυτούς. Αυτή η έλλειψη ανεκτικότητας από μέρους μας γεννάει νέο θάρρος. Σήμερα, αυτή η διαδικασία ενηλικίωσης συμβαίνει στην ανθρωπότητα συνολικά. Το πρόγραμμα της Ανόδου που κάποτε μας φαινόταν καλό και σωστό – η κατάκτηση νέων ανακαλύψεων στην επιστήμη, η κατάκτηση του διαστήματος, ο θρίαμβος επί της φύσης, – δεν μας φαίνονται πια σωστά, καθώς είναι δύσκολο να αγνοήσουμε τις συνέπειες αυτής της φιλοδοξίας. Έχουμε μεταβεί συνολικά σε μία φάση κρίσης, όπου το παλιό είναι πλέον ανυπόφορο και το καινούριο δεν έχει ακόμα φανερωθεί (όχι ακόμα ως κοινό όραμα, αν και έχει φανερωθεί σε πολλά άτομα μεμονωμένα). Οπότε, όταν αναφερόμαστε στον σωστό βιοπορισμό ή τις σωστές επενδύσεις, ας είμαστε ήπιοι. Ας διατηρήσουμε τη φυσική μας επιθυμία να προσφέρουμε και ας εμπιστευθούμε τη διαδικασία φυσικής ανάπτυξης που μας ωθεί προς τα εκεί, για τον εαυτό μας και για τους άλλους. Αντί να προσπαθούμε να οδηγήσουμε εκεί τον εαυτό μας και τους άλλους μέσα από την ενοχή (προκαλώντας έτσι αντίσταση στην υποκρισία μας), μπορούμε να προσφέρουμε ευκαιρίες και ενθάρρυνση για προσφορά, και μπορούμε να γίνουμε γενναιόδωροι εκτιμώντας και γιορτάζοντας τα δώρα που μας κάνουν οι άλλοι. Μπορούμε να δούμε τους άλλους ανθρώπους όχι σαν εγωιστές, άπληστους, αμαθείς, ή τεμπέληδες που απλώς «δεν καταλαβαίνουν», αλλά σαν θεϊκά πλάσματα που επιθυμούν να προσφέρουν στον κόσμο μας· μπορούμε να τους δούμε με αυτόν τον τρόπο, να τους μιλήσουμε και να τους γνωρίσουμε τόσο καλά που αυτή η γνώση μας να χρησιμεύσει ως έκκληση στον εαυτό μας και τους άλλους για τη βίωση αυτής της αλήθειας.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20 Σημειώσεις
|