ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΞΙΑΣ (Part 2)

Το Κεφάλαιο 11 χρησιμοποιεί αυτόν τον κανόνα για να δημιουργήσει ένα οικονομικό σύστημα που θα αυξήσει την προσφορά πραγμάτων τα οποία έχουμε συμφωνήσει ότι είναι θετικά αγαθά για την ανθρωπότητα και τον πλανήτη. Τι θα λέγατε αν το χρήμα «διασφαλιζόταν» με το καθαρό νερό, τον καθαρό αέρα, τα υγιή οικοσυστήματα και τα κοινά πολιτισμικά αγαθά; Υπάρχει τρόπος να προάγουμε τη δημιουργία όλο και περισσότερων από αυτά τα αγαθά με τον ίδιο τρόπο που η κοινωνική συμφωνία της αξίας του χρυσού μας ωθεί να εξορύσσουμε όλο και περισσότερο χρυσό; Όπως η νομισματοποίηση του χρυσού γίνεται η αιτία να τον λαχταράμε και να επιδιώκουμε να παράγουμε περισσότερο από αυτόν, και να τα εγκαταλείπουμε την προσπάθεια μόνο για να ανταποκριθούμε σε κάποια αληθινή, πιεστική ανάγκη, έτσι μπορεί και η χρήση των παραπάνω κοινών αγαθών αντί για χρήμα να γίνεται η αιτία να δημιουργούμε περισσότερα από αυτά τα αγαθά, να δημιουργούμε έναν ομορφότερο πλανήτη, και να τα θυσιάζουμε μόνο για κάποιον πολύ σοβαρό λόγο, μόνο για να ανταποκριθούμε σε κάποια αληθινή ανάγκη, μόνο για να δημιουργήσουμε κάτι τόσο πολύτιμο όσο αυτό που καταστράφηκε. Σήμερα καταστρέφουμε πολλά πράγματα για χάρη του χρήματος, όμως δεν καταστρέφουμε πρόθυμα και το ίδιο το χρήμα. Και αυτό πρέπει να γίνει.

Το ερώτημα της διασφάλισης του νομίσματος μας οδηγεί σε μεγαλύτερα και πιο ουσιαστικά ερωτήματα: Ποιος τελικά δημιουργεί χρήμα και με ποια διαδικασία; Ποιοι περιορισμοί πρέπει να διέπουν την ποσότητα χρήματος που δημιουργείται; Ποιες είναι οι συμφωνίες που ενσαρκώνει το χρήμα; Γενικότερα, ποια είναι η ιστορία της αξίας που μεταβιβάζουμε στο χρήμα;

Από την εποχή της αρχαίας Ελλάδας, το χρήμα πάντα ενσάρκωνε μια συμφωνία. Ωστόσο, αυτή η συμφωνία δεν γινόταν συνήθως με πρόθεση. Οι άνθρωποι πίστευαν ότι ο χρυσός ήταν πολύτιμος και σπανίως έκαναν την σκέψη ότι αυτή η αξία ήταν συμβατική. Στη συνέχεια, τα χαρτονομίσματα ήταν ολοφάνερα συμβατικά, ωστόσο από όσο γνωρίζω κανείς ποτέ δεν σχεδίασε την έκδοσή τους με έναν συγκεκριμένο κοινωνικό σκοπό στο νου του πέρα από το να παρέχει ένα μέσο συναλλαγής. Ποτέ δεν προέκυψε το ερώτημα «Τι ιστορία του κόσμου δημιουργούμε τώρα, και ποιο είδος χρήματος θα ενσαρκώσει και θα ενισχύσει αυτήν την ιστορία;» Κανένας δεν αποφάσισε να δημιουργήσει ένα σύστημα τραπεζικής κλασματικών αποθεμάτων με το συνειδητό στόχο να προκαλέσει την επέκταση της ανθρώπινης επικράτειας. Σήμερα, για πρώτη φορά, έχουμε την ευκαιρία να προσδώσουμε κάποια επίγνωση στην επιλογή του χρήματος που κάνουμε. Ήρθε η ώρα να ρωτήσουμε τους εαυτούς μας ποια συλλογική ιστορία επιθυμούμε να δημιουργήσουμε σε αυτήν τη γη, και να επιλέξουμε ένα οικονομικό σύστημα που να συμφωνεί με αυτήν την ιστορία.

Στο υπόλοιπο αυτού του βιβλίου θα δώσω τις γενικές γραμμές ενός οικονομικού συστήματος που εκφράζει τη νέα αναδυόμενη σχέση της ανθρωπότητας με τους εαυτούς μας και με τη γη, ένα οικονομικό σύστημα που αντικατοπτρίζει και καλλιεργεί τα πράγματα που παίρνουν ιερό χαρακτήρα για μας. Επίσης θα προσφέρω ιδέες για το πώς θα φτάσουμε από εδώ μέχρι εκεί, τόσο σε συλλογικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Αυτή η ιερή οικονομία θα φέρει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

Θα επαναφέρει τη νοοτροπία του δώρου στα επαγγέλματά μας και στην οικονομική μας ζωή.

Θα αναστρέψει την ομογενοποίηση και την αποπροσωποποίηση της κοινωνίας μας που έχει επιφέρει το χρήμα.

Θα αποτελεί προέκταση και όχι παραβίαση του οικοσυστήματος.

Θα προάγει τις τοπικές οικονομίες και θα αναβιώσει το πνεύμα της κοινότητας.

Θα ενθαρρύνει την πρωτοβουλία και θα επιβραβεύει την δημιουργική επιχειρηματικότητα.

Θα είναι συνεπής με τη μηδενική ανάπτυξη, ωστόσο θα καλλιεργεί τη διαρκή ανάπτυξη των μοναδικών χαρισμάτων που έχει ο κάθε άνθρωπος.

Θα προάγει μία δίκαιη κατανομή του πλούτου.

Θα προάγει έναν νέο υλισμό ο οποίος αντιμετωπίζει τον κόσμο ως ιερό.

Θα είναι ευθυγραμμισμένη με την πολιτική ισονομία και τη δύναμη του λαού και δεν θα προσπαθεί να επιβάλει περισσότερο κεντρικοποιημένο έλεγχο.

Θα αποκαταστήσει το χαμένο φυσικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και πνευματικό κεφάλαιο.

Και, το σπουδαιότερο από όλα, πρόκειται για κάτι που μπορούμε να αρχίσουμε να δημιουργούμε αμέσως τώρα!

Στα επόμενα κεφάλαια θα παρουσιάσω και θα συνδυάσω διάφορα θέματα της νέας Ιστορίας της Αξίας που θα προσδιορίζει ένα μελλοντικό οικονομικό σύστημα. Συνδυάζοντάς τα όλα μαζί, θα προκύψει η εικόνα μιας οικονομίας που διαφέρει πολύ από αυτή που γνωρίζουμε σήμερα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

Σημειώσεις

1. Temple, Robert. The Genius of China: 3,000 Years of Science, Discovery, and Invention. Rochester, VT. Inner Traditions: σσ. 117, 119.

2. Vallely, Paul. “How Islamic Inventors Changed the World.” The Independent, Μάρτιος 11, 2006.

3. Δείτε για παράδειγμα τη δημοσίευση του “Modern Money Mechanics” στο Chicago Federal Reserve η οποία είναι διαθέσιμη παντού στο διαδίκτυο.

4. Αν τα ρευστά διαθέσιμα μιας τράπεζας δεν επαρκούν για την κάλυψη των απαιτήσεων, απλώς δανείζεται το απαραίτητο ρευστό από την Ομοσποδιακή Τράπεζα ή τις χρηματαγορές. Εάν υπάρχει ανεπάρκεια ρευστών διαθεσίμων σε όλο το τραπεζικό σύστημα, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα διευρύνει τη νομισματική βάση μέσω των πολιτικών ανοιχτής αγοράς. Αυτός είναι ο λόγος που η αύξηση του Μ0 κατά κανόνα καθυστερεί κατά πολλούς μήνες σε σχέση με αυτήν του Μ1 και του Μ2 – το αντίθετο από αυτό που θα περίμενε κανείς από την επενέργεια του φαινομένου του πολλαπλασιαστή αν είχαμε ένα τραπεζικό σύστημα κλασματικών αποθεμάτων (δείτε Keen, Steven. “The Roving Cavaliers of Credit”Debtwatch,31/1/2009). Αυτός είναι και ο λόγος που η πρόσφατη “ποσοτική χαλάρωση” στην οποία κατέφυγε η Ομοσπονδιακή Τράπεζα και άλλες κεντρικές τράπεζες, δεν αύξησε ιδιαίτερα την προσφορά χρήματος.

5. Η αλήθεια είναι πως αυτό συνέβη πολλές φορές στο παρελθόν· κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Οικονομικής Ύφεσης συνέβη σε όλες σχεδόν τις χώρες. Πολλοί αξίωσαν από τις τράπεζες, και στη συνέχεια από τις κεντρικές τράπεζες, την ανταλλαγή του χρήματος που κατείχαν με χρυσό, αλλά η απάντηση ήταν αρνητική. Μάλιστα, στις Ηνωμένες Πολιτείες τη δεκαετία του 1930, με βάση την Εκτελεστική Εντολή 6102 του Ρούσβελτ, κατέστη παράνομο το να κατέχει κανείς περισσότερο από μία μικρή ποσότητα χρυσού. Ωστόσο, το δολάριο, του οποίου η αξία υποτίθεται ότι εξαρτάται από το χρυσό, δεν ευτελίστηκε.

6. Δείτε το ως εξής: Η πίστωση που δίνει η τράπεζα διασφαλίζεται με τις εγγυήσεις του δανείου ή, αν πρόκειται για ακάλυπτο δάνειο, με τα μελλοντικά κέρδη του δανειζόμενου. Σε παγκόσμιο οικονομικό επίπεδο, λοιπόν, το σύνολο των πιστώσεων διασφαλίζεται με το σύνολο των προϊόντων και υπηρεσιών που υπάρχουν και θα υπάρξουν στην οικονομία και, συνεπώς, διασφαλίζονται με την προοπτική της ανάπτυξης. Μία ακόμα άποψη είναι πως χωρίς ανάπτυξη θα αυξηθεί το ποσοστό αθετήσεων και θα συρρικνωθεί η προσφορά χρήματος.