ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19: Η ΜΗ ΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗ (Part 2)
|
Σε ένα βαθύ επίπεδο, η διάκριση ανάμεσα στη συσσώρευση και τη μη συσσώρευση είναι μία ψευδής διάκριση που εισάγει λαθραία τις προϋποθέσεις της έλλειψης και της διάστασης. Η νοοτροπία του δώρου βιώνει την αφθονία του κόσμου ως προσωπική αφθονία και επιλέγει την εμπειρία της ζωής που εναρμονίζεται με αυτή την τοποθέτηση. Η νοοτροπία της διάστασης βλέπει τα δώρα, τα δάνεια και τις καταθέσεις ως τρία πολύ διαφορετικά πράγματα, είναι όμως στ’ αλήθεια; Αν είμαι σε μία φάση της ζωής μου που λαμβάνω περισσότερα από όσα μπορώ να χρησιμοποιήσω, θα μπορούσα να τα χαρίσω, προκαλώντας έτσι ευγνωμοσύνη, θα μπορούσα να τα δανείσω και να επαναπαυτώ στην υποχρέωση αντί της ευγνωμοσύνης, ή θα μπορούσα απλώς να φυλάξω τα χρήματα, χωρίς φαινομενικά να στηρίζομαι καθόλου σε άλλους ανθρώπους. Όμως αυτές οι τρεις επιλογές δεν είναι τόσο διαφορετικές μεταξύ τους όσο ίσως φαίνεται. Πρώτον, όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, μια πολύ ασαφής γραμμή χωρίζει την ευγνωμοσύνη από την υποχρέωση, και στις κουλτούρες δώρων η μία ενισχύει την άλλη. Είτε είναι η ευγνωμοσύνη που κινεί κάποιον να δώσει σε εκείνους που έχουν δώσει είτε οι κοινωνικές συμφωνίες που εντέλει, βασίζονται στην ίδια ακριβώς αρχή της ευγνωμοσύνης (η ορθότητα του να δίνεις σε εκείνους που δίνουν), το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Όσο αφορά τις καταθέσεις και τις επενδύσεις σε ένα νομισματικό σύστημα που βασίζεται στην πίστωση όπως το δικό μας, δεν έχουν διαφορά από το δανεισμό. Ένας λογαριασμός καταθέσεων ταμιευτηρίου είναι ένα απαιτητό δάνειο στην τράπεζα. Όπως και το δάνειο, οι χρηματικές καταθέσεις λένε «Έχω δώσει στους άλλους στο παρελθόν και μπορώ να ζητήσω από τους άλλους να μου δώσουν στο μέλλον». Ακόμα και στη περίπτωση των μετοχών ή των υλικών αγαθών, η συσσώρευση εξαρτάται από τις κοινωνικές συμβάσεις της ιδιοκτησίας. Κατά μία έννοια, λοιπόν, είναι αδύνατο για τον παραλήπτη των δώρων να μην συσσωρεύει. Υπό τον όρο ότι δίνω μπροστά σε μάρτυρες, θα αναπτύξω μια πηγή αφθονίας για το μέλλον. (ακόμα κι όταν δεν υπάρχουν μάρτυρες, πιστεύω ότι το σύμπαν θα μας επιστρέψει αυτό που δώσαμε, ίσως σε μια άλλη μορφή, ίσως μάλιστα στο εκατονταπλάσιο). Τελικά δηλαδή η ουσία της μη συσσώρευσης βρίσκεται στην πρόθεση με την οποία το χρήμα δίνεται, δανείζεται, επενδύεται ή αποταμιεύεται. Στο πνεύμα του δώρου, εστιάζουμε στο αποτέλεσμα και αφήνουμε την ανταπόδοση να είναι δευτερεύουσας σημασίας, συμπληρωματική. Στο πνεύμα της συσσώρευσης, επιδιώκουμε να διασφαλίσουμε και να μεγιστοποιήσουμε το αντάλλαγμα και αφήνουμε τον παραλήπτη του δώρου, του δανείου ή της επένδυσης να εξυπηρετήσει αυτόν τον σκοπό. Στην πρώτη περίπτωση έχουμε ελευθερία, αφθονία και εμπιστοσύνη. Στη δεύτερη, έχουμε άγχος, έλλειψη και έλεγχο. Όποιος ζει στην πρώτη κατάσταση είναι πλούσιος. Όποιος ζει στη δεύτερη είναι φτωχός, ανεξάρτητα από την ποσότητα του πλούτου που κατέχει. Στο μέλλον, όταν εδραιωθούν οι κοινωνικοί μηχανισμοί που θα εξαλείψουν τις προσόδους (π.χ. χρήματα που κερδίζει κάποιος απλώς επειδή έχει στην κατοχή του γη, χρήματα κτλ), ο τρόπος ζωής που έχω περιγράψει θα συμφωνεί όχι μόνο με τη λογική της πνευματικότητας αλλά και με τη λογική της οικονομίας. Όταν το χρήμα φθείρεται, όταν κι αν γίνει, είναι καλύτερα να το δανείζουμε στους άλλους χωρίς τόκο παρά να κρατάμε περισσότερο από όσο χρειαζόμαστε. Ακόμα, καθώς η νοοτροπία της αφθονίας εξαπλώνεται, η διάκριση ανάμεσα στο δάνειο, το δώρο και την επένδυση θα ξεθωριάζει. Θα νιώθουμε σιγουριά γνωρίζοντας ότι είτε υπάρχει είτε δεν υπάρχει επίσημη συμφωνία για την ανταπόδοση ενός δώρου, έχει δημιουργηθεί μια υποχρέωση, αν όχι σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, τουλάχιστον στην κοινωνία ή το σύμπαν. Αυτή η συνειδητοποίηση είναι μία φυσική συνέπεια της νέας Ιστορίας του Εαυτού –του συνδεδεμένου εαυτού – που βρίσκεται στη βάση της ιερής οικονομίας στην οποία εισερχόμαστε. Περισσότερο για σένα είναι και περισσότερο για μένα. Από την άποψη της πνευματικότητας αυτό ήταν αλήθεια πάντα, ακόμα και στο απόγειο της Εποχής της Διάστασης. Από την άποψη της οικονομίας, ήταν αλήθεια μόνο στην κουλτούρα του δώρου του μακρινού παρελθόντος, και ξαναγίνεται η αλήθεια όσο εδραιώνουμε νέους οικονομικούς θεσμούς για να δημιουργήσουμε εκ νέου την οικονομία του δώρου σε ένα σύγχρονο πλαίσιο. Αυτοί οι νέοι οικονομικοί θεσμοί που βρίσκονται σε συμφωνία με την ιδέα του δώρου είναι συγχρόνως αιτία και αποτέλεσμα της αλλαγής στη γενική νοοτροπία. Όταν αρκετοί άνθρωποι αρχίσουν να ζουν τη μη συσσώρευση, θα εδραιώσουν ένα ψυχικό θεμέλιο πάνω στο οποίο θα μπορέσουν να πατήσουν οι νέοι οικονομικοί θεσμοί. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι θα αναγνωρίζουν τα νέα είδη χρήματος ως κάτι που αντικατοπτρίζει τις αξίες τους και τις πνευματικές αντιλήψεις τους. Θα τα κατανοήσουν, θα τα υιοθετήσουν με ενθουσιασμό. Αυτό συμβαίνει ήδη: παρά τα τεράστια θεσμικά αντικίνητρα για τη χρήση συμπληρωματικών νομισμάτων, οι άνθρωποι συνεχίζουν να τα βρίσκουν ενδιαφέροντα και θελκτικά. Παρόλο που για την ώρα υπάρχουν λίγοι οικονομικοί λόγοι για τη χρήση τους, οι άνθρωποι θέλουν να τα χρησιμοποιούν, επειδή κατανοούν διαισθητικά ότι αυτά τα νομίσματα είναι εναρμονισμένα με τη νέα Ιστορία του Εαυτού στην οποία εισερχόμαστε. Ήδη, οι πνευματικές μας αντιλήψεις δείχνουν εκ των προτέρων την αλήθεια των νέων καιρών: πως τα περιουσιακά στοιχεία είναι βάρος, πως ο πραγματικός πλούτος προέρχεται από το μοίρασμα, πως ό,τι κάνουμε στους άλλους, το κάνουμε και στον εαυτό μας.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19 Σημειώσεις
|